Dwujęzyczność receptywna: dziecko nie chce, czy nie może?

O dwujęzyczności receptywnej pisałam jakiś czas temu (zapraszam do lektury artykułu i do obejrzenia rozmowy na ten temat). Dla przypomnienia: jest to sytuacja, w której dziecko (w naszym przypadku)...

Wpływ mindsetu rodzica na dwujęzyczne wychowanie

Chciałabym podzielić się z Wami refleksją na temat tego, jak sposób myślenia wpływa na nasze działanie (nie tylko) w kontekście dwujęzycznego wychowania. (Ta prawidłowość dotyczy także innych...

Jak znaleźć czas na język polski?

Rozmowa z Moniką DELPORTE, coachem kariery i biznesu, trenerem rozwoju osobistego na temat zarządzania czasem w rodzinie. Brak czasu jest bowiem częstą trudnością, z którą borykają się dwujęzyczni...

Pokonać trudności językowe dwujęzycznych dzieci: pozytywne podejścia

Wspieranie dziecka w opanowaniu języka mniejszościowego jest wyzwaniem, ale jednocześnie stanowi fascynującą podróż poznawczą. W niniejszym artykule omówimy trzy kreatywne podejścia, które mogą...

Akcent u dwujęzycznych dzieci 

Akcent od dawna nie jest kryterium dwujęzyczności. Według ogólnie uznawanej definicji dwujęzyczności zaproponowanej przez François Grosjean, szwajcarskiego językoznawcy, dwujęzyczność polega na...

Wielokulturowość naszych wielojęzycznych dzieci

Często mówi się o wielokulturowości, na ogół przedstawianym jako ideale kulturowego rozwoju, jeśli chodzi o jednostkę. Dlaczego? Ze względu na otwartość, jakiej dostarcza, liczne punkty odniesienia,...

Cele na nowy rok – propozycje i wskazówki

Z początkiem nowego roku często wyznaczamy sobie cele do osiągnięcia. Niektórzy mówią o postanowieniach, cele są jednak bardziej angażujące, a więc i skuteczniejsze. Dlatego wolę pisać o celach....

Wielojęzyczne rodziny: jaką metodę wybrać? (cykl nagrań)

Oto nasza siódma rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). (Poprzednie nagrania znajdują...

Fasada językowa u dwujęzycznych dzieci

O pojęciu „fasady językowej” już kiedyś pisałam, ale chciałabym rozwinąć ten temat, bo wydaje mi się wyjątkowo ważny. Dotyczy on bowiem coraz większej ilości osób. Powodem tego jest, między innymi,...

Dwujęzyczność jako norma a nie wyjątek?

Większość ludzi na świecie jest co najmniej dwujęzyczna. Szacuje się, że około 60% żyjącej obecnie ludzkości jest w stanie porozumieć się swobodnie dwoma lub większą ilością języków. Zadziwiający...

Jak reagować na błędy językowe dziecka? (cykl nagrań)

Oto nasza szósta rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). (Poprzednie nagrania znajdują...

Identyfikacja kulturowa dzieci wychowywanych za granicą

Od początku pracy z dwu / wielojęzycznymi rodzinami kładę ogromny nacisk na pozytywne przedstawianie dzieciom ich kultury mniejszościowej (w naszym wypadku: polskiej). W kontakcie z kulturą...

Znaczenie poprawności w języku mniejszościowym

Kwestię poprawności w języku można w najprostszy sposób przedstawić, przeciwstawiając sobie znaczenie treści i formy. Do czego przywiązujemy większe znaczenie w komunikowaniu się z innymi osobami?...

Czy jeden rodzic jest w stanie przekazać dziecku swój język? (cykl nagrań)

Oto nasza czwarta rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). (Poprzednie nagrania znajdują...

Dwujęzyczność receptywna: kiedy dziecko rozumie, ale nie mówi (cykl nagrań)

Oto nasza piąta rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). (Poprzednie nagrania znajdują się...

Na wakacjach dwujęzycznie : jak wspierać język polski?

Pod koniec czerwca miałam przyjemność uczestniczyć w live’ie zorganizowanym przez polsko-niemieckie stowarzyszenie Info-Forum-Polregio na temat wspierania języka polskiego u dzieci dwujęzycznych...

W jaki sposób „waloryzować” język polski? (cykl nagrań)

Oto nasza trzecia rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). Nasze spotkania zaczełyśmy od...

Wpływ rodzica na stosunek dziecka do języka, kultury, kraju…

Chciałabym dzisiaj podzielić się refleksją na temat wpływu rodzica na stosunek dziecka zarówno do języka i kultury mniejszościowej i większościowej, jak do i krajów, z których się wywodzą. Genezą...

Mity o dwujęzyczności, część 2 (cykl nagrań)

Oto nasza druga rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). Nasze spotkania zaczełyśmy od...

Czy jeden rodzic może skutecznie przekazać dziecku język polski?

Pytanie postawione w tytule często zadają mi rodzice mieszkający za granicą. Czy to możliwe, żeby jeden rodzic był w stanie przekazać dziecku swój ojczysty język? Ta dość powszechna sytuacja pojawia...

Mity o dwujęzyczności, część 1 (cykl nagrań)

Oto pierwsza rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). Nasze spotkania postanowiłyśmy...

Dbajmy o język mniejszościowy, zanim stanie się zbyt słaby

Dość często zdarza się, że rodzice mieszkający za granicą kładą dużo większy nacisk na opanowanie przez dziecka języka większościowego niż ich własnego języka (np. polskiego). Starają się za wszelką...

Ojczysty język rodziców w teorii i w praktyce: dom i szkoła

Pod koniec lutego miałam przyjemność uczestniczyć w trzecim live’ie zorganizowanym przez polsko-niemiecką organizację Info-Forum-Polregio na temat ojczystego języka rodziców / dwujęzyczności w...

Język polski czy bliskość w rodzinie: trudny wybór

Chciałabym podzielić się z Wami ciekawą refleksją, która na pewno jest bliska większości z Was. Mam na myśli wpływ używania języka polskiego / mniejszościowego na relacje w rodzinie. Pierwszym...

Język polski naszych dzieci… teraz czy kiedyś?

Obawiam się, że ten tekst może nie spodobać się wielu osobom, zastanawiałam się, czy go napisać. Ale jego przesłanie wydaje mi się na tyle ważne, że zdecydowałam się to zrobić. Zaraz zrozumiecie,...

Od dwujęzyczności do dwukulturowości

Jako rodzice dwu- lub wielojęzyczni pragniemy przekazać naszym dzieciom nasz ojczysty język. To pragnienie często jest „intuicyjne”: dzielimy się z dziećmi naszym językiem, bo wydaje nam się to jak...

Z czego wynika skuteczność wsparcia dla wielojęzycznych rodzin?

Często dostaję od Was pytania dotyczące mojej pracy z wielojęzycznymi Rodzinami. Nie chodzi jedynie o sam program wsparcia (opisany na stronie), ale raczej o to, w czym tkwi tajemnica jego sukcesu....

Polska kultura czy nasza kultura?

Język polski jest dla nas i naszych dzieci nie tylko środkiem do porozumiewania się, ale także dostępem do naszej polskiej kultury. Nasza polska kultura jest pojęciem dość szerokim, które można...

Motywacja, żeby dziecko mówiło po polsku: gdzie jej szukać?

Motywacja jest centralną kwestią w większości przedsięwzięć, podobnie jak w przekazywaniu języka mniejszościowego. W tym wypadku dwie motywacje są niezbędne: rodzica do codziennego wysiłku w...

Niepewność językowa w wielojęzycznych rodzinach

Niepewność językowa polega na braku zaufania we własne umiejętności językowe. Może przejawiać się ona w stresie w sytuacjach wymagających używania danego języka, w odmawianiu mówienia w nim, w...

Mówić do dziecka jak najwięcej w języku, którym władamy najlepiej

Mówić, mówić, mówić – wielu osobom ta wskazówka wyda się banalna, a przecież jest ona bezcenna i to z wielu powodów. Artykuł, który Wam dzisiaj proponuję, zawiera najprawdopodobniej najważniejsze...

Presja społeczna w wielojęzycznych rodzinach

Presja społeczna związana z dwujęzycznym wychowaniem jest dość częstym tematem poruszanym przez Rodziców, z którymi pracuję (w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin). Najczęściej...

Dwa warunki, żeby dziecko mówiło po polsku

Często dostaję od Rodziców pytanie: co zrobić, żeby moje dziecko mówiło po polsku? (Albo w innym ojczystym języku Rodzica, pracuję także z francuskojęzycznymi Rodzinami.) Z praktycznego punktu...

Dlaczego czasami «rezygnujemy» z języka ojczystego w kontaktach z dziećmi…

„Rezygnacja”, zaniedbanie, odłożenie na później… języka ojczystego jest dość częstą sytuacją występujacą wielojęzycznych rodzin (nie tylko polskiego pochodzenia). Ta postawa regularnie spotyka się z...

Co konkretnie przynosi wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu?

Proponuję Wam dzisiaj nieco nietypowy wpis. Tak, dalszym ciągu wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu. Niektórym na pewno skojarzy się z „autopromocją”, dlatego przez długi czas opierałam się potrzebie...

Opowiadania dla dwujęzycznych dzieci w pytaniach i odpowiedziach

W zeszłym tygodniu dostałam od Was niespotykaną liczbę wiadomości. Opowiadania dla dwujęzycznych dzieci „Milo, koń o dwóch sercach & Biała Łatka” wywołały u Was liczne pytania, które do mnie...

Zmienić strategię, jeśli aktualna nie jest (wystarczająco) skuteczna

„Zmienić strategię”, łatwiej napisać niż zrobić, prawda? I tak i nie. Wszystko zależy od tego, czego ona dotyczy. Wiele osób kontynuuje pracę, której nie lubi, pozostaje w związkach, które ich nie...

Dwujęzyczne wychowanie: zacząć od podstaw bez względu na wiek dziecka ?

Coraz więcej Mam kontaktuje się ze mną w związku z bardzo specyficzną sytuacją: żeby pomóc im zacząć od podstaw przekazywać dziecku ich ojczysty język (zarówno polski jak i inne). (W tym wypadku...

Jak rozwijać język polski u dzieci wielojęzycznych?

O ile w miarę łatwo jest rozwijać język polski u młodszych dzieci, o tyle niektórzy rodzice mają trudności z pogłębianiem go w miarę upływu czasu. Następuje bowiem moment, kiedy to szkoła przejmuje...

Kultura drogą do języka mniejszościowego

Kultura jest według mnie jednym z najskuteczniejszych środków na wytworzenie u dziecka więzi z jego językiem mniejszościowym, w naszym wypadku językiem polskim. Dlatego właśnie tak wiele miejsca...

Polski program dla wielojęzycznych rodzin ma już rok – pierwszy bilans

Ponad rok temu stworzyłam francuski program dla wielojęzycznych rodzin, a rok temu zaproponowałam Wam jego polską wersję. Wciąż dostaję od Was wiele pytań na jego temat. Postanowiłam więc napisać...

Mówić po polsku, w miarę możliwości

Tym razem proponuję Wam krótki tekst na temat jednej z podstawowych zasad w przekazywaniu dzieciom języka mniejszościowego. Niby oczywista, a jednocześnie dość trudna do przestrzegania, kiedy...

Nie ma powodu, żeby się nie udało: postępy Anaïs

Z cyklu : „Historie wielojęzycznych Rodzin” Po raz kolejny chciałabym opowiedzieć Wam historię jednej z Mam, z którymi pracuję (w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin). Dotyczy ona...

Piramida uczenia się w kontekście dwujęzyczności

Zapewne słyszeliście o koncepcie zwanym „piramida uczenia się”. Prezentuje ona metody uczenia się, sklasyfikowane według ich skuteczności, czyli przyswajania nowych informacji. Piramida uczenia się...

Nieużywanie języka mniejszościowego przez dziecko i jego konsekwencje

Pośród lektur w związku z używaniem języka mniejszościowego / większościowego, natrafiłam ostatnio na ciekawą analizę Annick de Houwer, którą chciałabym się z Wami podzielić. Argumentuje ona (w...

Punkty odniesienia dwujęzycznego dziecka w Polsce

Kilka dni temu wróciliśmy z pobytu w Polsce po dość długiej nieobecności. Na pewno większość z Was zna uczucie towarzyszące powrotowi do kraju… Pragnienie wykorzystania każdej chwili, nagromadzenia...

Relacja w sercu refleksji o przekazywaniu języka mniejszościowego

Język jest nieodłącznym elementem relacji, jaką rodzic tworzy ze swoim dzieckiem. W rzeczywistości przenikają się one wzajemnie: używany język wpływa na relację, a relacja wpływa na język. Inna więź...

Dwujęzyczne wychowanie: środki dostosowane do wyznaczonego celu

W wielu rodzinach, dwujęzyczne wychowanie jako projekt często zaczyna się, zanim dziecko pojawi się na świecie. W zależności od osobowości rodzica, towarzyszy mu większe lub mniejsze planowanie....

Rodzinna więź wzmocniona dzięki językowi i kulturze mniejszościowej

Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Proponuję Wam kolejną historię dwujęzycznych rodzin, z którymi pracuję w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin. Ukazuje ona, w jaki sposób...

Na dwujęzyczność nigdy nie jest za późno

W przekonaniu wielu dwujęzyczność jest zarezerwowana dla osób, które obcują z dwoma językami od najmłodszych lat. Bardzo często spotykam się z tym przeświadczeniem, szczególnie wśród rodziców,...

Badania na temat dwujęzyczności – w pigułce

Po sukcesie zbioru praktycznych wskazówek na temat dwujęzycznego wychowania, proponuję Wam dzisiaj główne badania na temat dwujęzyczności. Jest to zbiór prezentacji wybranych przeze mnie prac,...

Zabawa jako element relacji w kontekście dwujęzycznego wychowania

Zabawa jest jednym z głównych elementów mogących oddramatyzować używanie języka mniejszościowego u dwujęzycznego dziecka. Oddramatyzować i zachęcić dziecko do posługiwania się nim. „Ale o jakie gry...

Rozwój języka mniejszościowego: kiedy nie możemy liczyć na szkołę…

Czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego rozwój języka większościowego i mniejszościowego nie przebiega w podobnym tempie u dzieci wielojęzycznych? Pierwszą odpowiedzią, jaka nasuwa się na myśl,...

Praktyczne wskazówki na temat dwujęzycznego wychowania

Praktyczne wskazówki to dość nietypowa selekcja artykułów z blogu mającymi na celu przedstawić dwujęzyczne wychowanie od strony technicznej. W jaki sposób pozytywnie zwiększyć kontakt dziecka z...

Przekazywanie języka ojczystego, raczej niż nauka języka

Przekazywanie języka (ojczystego albo nie) to misja każdego rodzica, bez względu na kraj, w którym mieszkamy. Podobnie jak nauką mówienia, chodzenia, mycia się etc. Czy zauważyliście różnicę?...

Czytanie na głos bez względu na wiek

Czy czytacie dzieciom książki? Możliwe, że zależy to od wieku dzieci. Chciałabym przedstawić Wam krótką argumentację, według której czytanie na głos przynosi dzieciom wiele korzyści. Bez względu na...

Przykład rodziców ważnym elementem kultury językowej dziecka

Przykład rodziców to czynnik, o którym wielokrotnie zapominamy w procesie wychowawczym. Może dlatego, że jest on tak oczywisty, tak bliski, że nieświadomie ignorujemy go, szukając tego, co dalsze i...

Kiedy kompromis okazuje się niezbędny – historia Niny i Arthura

Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Proponuję Wam dzisiaj historię Niny, jednej z Mam, z którymi współpracuję w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin. Chciałabym ją opowiedzieć,...

Dwujęzyczność wczesna sekwencyjna: później, ale szybciej?

W kwestii dwujęzycznego wychowania przyjęło się, że najlepiej, żeby dziecko nauczyło się drugiego języka od maleńkiego (dwujęzyczność wczesna jednoczesna / symultaniczna). Dlaczego? Mózg dziecka...

Na czym może polegać podcinanie skrzydeł dwujęzycznym dzieciom?

Podcinanie skrzydeł to zjawisko, o którym dość często się mówi, nie tylko w kontekście wychowywania dzieci. (Zapewne z powodu jego obrazowości, nie sposób go sobie nie wyobrazić, prawda?) Chciałabym...

Wyzwanie trójjęzycznej rodziny: każdy język swoje miejsce

Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Wiele osób pyta mnie, czy pracuję także z rodzinami trójjęzycznymi. Odpowiedź brzmi: TAK 🙂 . Dla przykładu, podzielę się z Wami dzisiaj historią...

Skuteczne dążenie do celu a dwujęzyczne wychowanie – dlaczego jednym się udaje, a innym nie?

Dzisiejszy artykuł będzie inny, zupełnie inny niż poprzednie. Choć przecież dążenie do celu doskonale wpisuje się w przekazywanie naszym dzieciom ich języka mniejszościowego (polskiego, ale nie...

Z czego wynika mieszanie języków u dwujęzycznych dzieci?

Mieszanie języków przez dwu / wielojęzyczne dzieci jest częstym zjawiskiem, a nawet codziennym dla wielu wielojęzycznych rodzin. Niektórzy nazywają to urokiem dwujęzycznego dziecka, inni starają się...

Niezbędna językowa organizacja – historia Margot i Inès

Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Dzisiejsza historia będzie nieco inna. Oczywiście każda historia jest inna, a ich punktem wspólnym jest to, że dotyczy ona dwujęzycznej rodziny, z którą...

„Ucho językowe”? Ciekawy argument popierający wczesną naukę języków

„Ucho językowe” to koncept rozwinięty przez francuskiego językoznawcę Claude’a Hagège. Przedstawia je on jako swego rodzaju filtr, który ułatwia lub utrudnia naukę języków obcych. To także ważny...

Dwujęzyczne rozmowy między dzieckiem i rodzicem

Dwujęzyczne rozmowy występują dość często w dwujęzycznych rodzinach. Na pewno większość z Was zna je z własnego doświadczenia. Można by zadać pytanie odwrotne: kto, wychowując dwujęzyczne dziecko,...

Od poczucia winy do stworzenia relacji z dziadkami – historia Ingrid i Caspara

Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Wiele z Was polubiło cykl „Historie dwujęzycznych rodzin”. Dlatego też proponuję Wam kolejną opowieść o doświadczeniu jednej z Mam, które wspieram w ramach...

Wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu? – Kto? Co? Jak? Dlaczego?

Dostaję od Was dużą ilość wiadomości z pytaniami o wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu, które proponuję. Na czym ono polega? W jaki sposób przebiega? Czym się kieruję? Dla kogo jest przeznaczone? Ile...

Dwujęzyczność pasywna (receptywna), w jaki sposób ją rozpoznać?

Dwujęzyczność pasywna, receptywna czy bierna, polega na rozumieniu języka, bez używania go w formie ustnej czy pisemnej. Jest to dość częste zjawisko, nie tylko u dzieci. Mniejszego wysiłku wymaga...

Od misji Maja do misji Adam: historia Birgit i Mai

Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Kontynuując cykl historii Mam, które wspieram w rozwijaniu umiejętności w języku mniejszościowym ich dzieci (inaczej mówiąc: moich klientek), chciałabym...

Ukochane książki z mojego dzieciństwa

Właśnie weszliśmy z (siedmioletnim) Jaśkiem we wspaniały okres lektur: zaczęliśmy czytać ukochane książki z mojego dzieciństwa. Oczywiście dzięki Babci, która przysyła nam je w paczkach. Ale także...

Wiek krytyczny w kontekście dwujęzyczności?

Często zadajecie mi pytanie, czy istnieje tzw. wiek krytyczny w związku z nauką języka mniejszościowego. Na ogół, przyjmują ona następującą formę : czy pięć lat, to nie za późno? A siedem? Czy...

O pokonaniu samospełniającej się przepowiedni : historia Beaty i Floriana

Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” W ramach inspirujących historii Mam, które wspieram w rozwijaniu umiejętności w języku mniejszościowym ich dzieci (inaczej mówiąc: moich klientek),...

Gra edukacyjna „Historia Polski” – przyjemny sposób na odkrywanie naszej historii?

„Historia Polski” to gra edukacyjna (dla dzieci od siódmego roku życia), którą niedawno odkryłam dzięki artykułowi w Internecie. Historia, Polska, gra – od razu pomyślałam, że to na pewno coś dla...

Dlaczego stworzyłam program wsparcia dla dwujęzycznych rodzin?

Jakiś czas temu pisałam na temat programu wsparcia, który stworzyłam dla francuskojęzycznych Mam. Napisałam o tym mimochodem, bez wyjaśnienia genezy projektu. Dostałam od Was kilka miłych wiadomości...

Program wsparcia i krytyka (niektórych) dwujęzycznych rodziców

Od kilku miesięcy prowadzę program wsparcia dla dwujęzycznych rodzin we Francji. Jego celem jest towarzyszenie rodzicom (najczęściej Mamom), których dzieci, mimo znajomości języka mniejszościowego,...

Narodowość językowa, inspirujący stosunek do własnej kultury

Narodowość językowa? Pożyczyłam to wyrażenie od Eleny Ferrante, to tytuł jednej z jej kronik z książki „Kroniki przypadku”. Nie mogłam się powstrzymać, tak bardzo trafna wydała mi się refleksja o...

Czego nauczyłam się, wychowując dwujęzyczne dziecko?

Postanowiłam napisać dzisiaj bardziej osobiście, krótką refleksję o tym, czego się nauczyłam i co odkryłam, wychowując dwujęzyczne dziecko. O dzieciach, o świecie, o sobie samej, bo kontakty z...

Rany Julek! czyli zabawne spotkanie z wielkim poetą

„Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą” to książka Agnieszki Frączek, której tytuł najlepiej opisuje jej treść. W zabawny sposób przedstawia dzieciństwo autora „Lokomotywy” od narodzin do...

Nauka polskiego jako przyjemność, czy jako przymus?

Nauka polskiego jest jedynym z kluczowych elementów wychowania w wielu rodzinach polskiego pochodzenia mieszkających za granicą. Dla niektórych stanowi ona priorytet, dla innych dodatek językowy czy...

Polski kącik w domu – za praktycznym aspektem kryje się symbolika

Każde dziecko ma w domu swój własny kącik. Najczęściej jest to pokój, w którym śpi (jego własny pokój?), czasami po prostu wydzielona przestrzeń w salonie / bawialni / dużym pokoju. To miejsce, w...

W jaki sposób zwiększyć aktywność dziecka w rozmowach?

Aktywność dziecka w rozmowach jest jednym z warunków doskonalenia przez nie języka.  Dlaczego? Bo rozmowa to najskuteczniejszy środek do nauki mówienia, a co za tym idzie, opanowania języka. Jest...

Wieczorny rytuał – metafory przed zaśnięciem

Czy macie z dziećmi Wasz własny wieczorny rytuał? Nasz pojawił się całkiem przypadkiem, i z czasem tak nam przypadł do gustu, że stał się naszym nieodłącznym zwyczajem. A zaczęło się całkiem...

Nasz blog o dwujęzyczności ma dwa lata! Czego się od Was nauczyłam ?

Dwa lata temu zaczęłam pisać blog o dwujęzyczności. Ten właśnie blog, który posiada dzisiaj 108 wpisów. Znajdziecie je wszystkie w Spisie treści, poukładane chronologicznie. Wiele się przez ten czas...

Dlaczego pragnę przekazać język polski mojemu synowi ?

Dzisiaj znowu postanowiłam napisać bardziej osobiście. O tym, dlaczego pragnę przekazać język polski mojemu synowi. Na pewno już wspominałam o moich motywacjach, przy okazji innych artykułów,...

Gry słowne, doskonały środek do doskonalenia języka

Bardzo lubimy gry słowne. A Wy? Nie będę oryginalna, pisząc, że najlepiej uczymy się przez gry i zabawy. Najlepiej, bo skutecznie, z przyjemnością, często bez świadomości uczenia się. Jest to tym...

Czy uczyć dziecko języka większościowego ?

Pytanie: „czy uczyć dziecko języka większościowego, zanim pójdzie do przedszkola”, pojawia się często w mailach, które ode Was otrzymuję.  Dotyczy ono rodzin, w których oboje rodzice mówią w języku...

Między dwoma krajami, między dwiema kulturami

Czy znacie uczucie rozdarcia między dwoma krajami? Dwoma domami? Dwiema rodzinami? Kulturami? Może nawet tożsamościami? Postanowiłam napisać o moim własnym doświadczeniu, po refleksji nad cytatem...

Rozwijanie słownictwa u dziecka – trzy ekspresowe propozycje

Rozwijanie słownictwa u dziecka (dwujęzycznego czy nie), to zapewnianie mu nieustannego kontaktu z przeróżnymi tematami, dzięki którym przyswaja sobie ono nowe wyrazy, wyrażenia, definicje… Pomimo...

Najczęstsze błędy w dwujęzycznym wychowaniu

Błędy w dwujęzycznym wychowaniu popełniamy wszyscy, podobnie jak w wielu innych dziedzinach życia. Te, o których pragnę napisać, są relacją z rozmów z Mami dwujęzycznych dzieci. (Zarówno polskiego...

10 rzeczy o dwujęzycznym wychowaniu, które warto wiedzieć

Proponuję Wam dzisiaj krótką refleksję na temat dziesięciu rzeczy o dwujęzycznym wychowaniu, które warto wiedzieć. Kiedy? Zanim rzucimy się na głęboką wodę? Oczywiście, ale także, kiedy już w niej...

Argumenty wspierające używanie języka mniejszościowego

Dlaczego postanowiłam przedstawić argumenty wspierające używanie języka mniejszościowego? Często dostaję od Was pytania, w jaki sposób przekonać osoby trzecie, że mówienie do dziecka w języku...

Podręczniki do nauki polskiego: nasze doświadczenie

Początek roku szkolnego, więc i ten temat będzie szkolny. Podręczniki do nauki polskiego z dwujęzycznym dzieckiem to ciekawa kwestia, bo zdania na ten temat są podzielone. Niektórzy rodzice podczas...

Czytam sobie – idealne czytanki (nie tylko) dla dwujęzycznego dziecka

Pisałam już o naszej nauce czytania, następnie o jej doskonaleniu, teraz kolej na książki, które są przy niej bardzo pomocne. Seria Czytam sobie wydawnictwa Egmont to wspaniały zestaw czytanek dla...

Poznawanie historii Polski … podczas wakacji w Rumunii!

Poznawanie historii Polski (a także geografii, kultury czy tradycji) może odbywać się wszędzie i w każdej sytuacji. Wystarczy kilka informacji, skojarzeń i pomysłów na przekazanie ich dziecku. Tym...

Dwujęzyczne wychowanie jako projekt rodzinny

Dwujęzyczne wychowanie jako projekt rodzinny? Tak, bo myślę, że jest to coś więcej niż Rodzic mówiący do dziecka po polsku (lub w innym języku mniejszościowym). Nie, żeby była to filozofia życiowa,...

Dwukulturowość w dwujęzycznych rodzinach: pomoc we wzajemnych relacjach

Dwukulturowość jest przydatna nie tylko ze względu na korzyści wynikające z poszerzania horyzontów dziecka, ale także z bardziej prozaicznego powodu. Dwukulturowość w dwujęzycznych rodzinach ułatwia...

Symboliczne znaczenie języka, na czym ono polega?

Symboliczne znaczenie języka jest dla człowieka ogromne. Język to nie tylko słownictwo i gramatyka, to także zbiór elementów kulturowych, który determinuje tożsamość osoby.  Oprócz bycia narzędziem...

Mówienie do dziecka od jego pierwszych chwil, dlaczego to takie ważne?

Mówienie do dziecka (od maleńkiego) jest niezmiernie ważne. To brzmi oczywiście jak banał, ale wiele osób nie wie, dlaczego ma to takie znaczenie. W wielu rodzinach nie mówi się do dziecka (albo...

Nieodparty urok dwujęzycznego dziecka – 10 wzruszających sytuacji

Urok dwujęzycznego dziecka? O uroku dziecka bez względu na ilość języków, ani nawet sposób mówienia, można by pisać długo. Ale jeśli doda się do tego dwa języki i dwie kultury, trudno będzie się...

Nigdy nie czułam się wyobcowana – rozmowa z wychowaną w dwóch kulturach Sabiną

Historię Sabiny tworzą dzisiaj trzy kultury: polska, włoska i francuska. Nigdzie nie czułam się wyobcowana – mówi Sabina. Za granicą wszędzie czuje się u siebie, jakby była częścią odwiedzanego...

Doskonalenie czytania u dwujęzycznego dziecka – nasze doświadczenie

Doskonalenie czytania u dwujęzycznego dziecka to kolejny etap w żonglowaniu między językiem polskim a językiem większościowym w edukacji naszych dzieci. Kilka miesięcy temu pisałam o początkach...

„Zapach czekolady” Danuty Wawiłow i nasze wzruszenia liryczne

„Zapach czekolady” Danuty Wawiłow stała się naszą ukochaną książką do poduszki, odkąd zawitała do nas kilka miesięcy temu. Bez żadnej wątpliwości uważam, że jest to jeden z najpiękniejszych zbiorów...

Jak przekazać dziecku język polski, wykorzystując podobieństwa kulturowe?

Chciałam dzisiaj napisać o prostym sposobie, żeby przekazać dziecku język polski, wykorzystując jego zainteresowanie elementami kultury większościowej. Odnoszenie się do kultury większościowej może...

Znaczenie języków rodzinnych dla integracji społeczeństwa

Czy zastanawialiście się, jakie może być znaczenie języków rodzinnych dla harmonijnego funkcjonowania społeczeństwa? Przeczytałam ostatnio interesujące prace Marie-Rose Moro, francuskiej psychiatry...

Polski czas w ciągu dnia, wiele ważniejszy niż się wydaje

Polski czas w ciągu dnia? Który rodzic nie złapał się na tym, że spędza z dzieckiem mniej czasu niż by chciał? W tygodniu, często mamy wrażenie, że czas przepływa nam między palcami: przedszkole /...

Używanie języka ojczystego i emocjonalne korzyści dla rodziny

Używanie języka ojczystego w relacjach z dziećmi przynosi dzieciom wiele korzyści (emocjonalnych, intelektualnych, społecznych…), chyba nikt nie ma co do tego wątpliwości. Do tych najbardziej...

Dlaczego wielojęzyczność użytkowa często kończy się porażką?

„Wielojęzyczność użytkowa”… czy ten koncept coś Wam mówi? A może słyszeliście o tym zjawisku, ale nosiło inną nazwę? Wielojęzyczność utylitarna, instrumentalna… Polega na wprowadzeniu języka w życie...

„Przygody skarpetek” Justyny Bednarek, podróż do krainy wyobraźni

Wiele słyszałam o książkach z serii „Przygody skarpetek” Justyny Bednarek, zanim trafiły w nasze ręce. (Na razie poznaliśmy „Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek…” i „Nowe przygody skarpetek”.)...

Przekazywanie dziecku polskiej kultury na przykładzie historii, geografii…

Czy przekazywanie dziecku polskiej kultury wpisuje się w dwujęzyczne wychowanie? I tak, i nie, w zależności od tego, jakiej definicji używamy, mówiąc o dwujęzyczności. Jakiś czas temu pisałam o...

Dwujęzyczność wzbogacająca i zubażająca – wyjaśnienia

Przeczytałam ostatnio interesujący artykuł o dwóch rodzajach dwujęzyczności. Są to dwujęzyczność wzbogacająca i zubażająca. Chciałabym się podzielić z Wami tym konceptem, bo pozwala on zrozumieć, w...

Wpływ języka na sposób myślenia i dwujęzyczność

Jaki jest wpływ języka na sposób myślenia? A może jaki jest wpływ myślenia na język? Albo jedno i drugie: w jaki sposób wzajemnie one na siebie oddziaływują? (A jaki jest wpływ języka na...

Dwujęzyczność i dwukulturowość, co jest dla mnie środkiem, a co celem?

Ktoś ostatnio powiedział mi, że tak naprawdę, to wcale nie zajmuję się dwujęzycznością Jaśka, ale jego dwukulturowością. W pierwszej chwili chciałam zaprotestować, ja przecież pragnę jedynie, żeby...

„Afryka Kazika” Łukasza Wierzbickiego: ważna lekcja życia

Wiele słyszałam o książce „Afryka Kazika” Łukasza Wierzbickiego, zanim trafiła do naszej biblioteki. Nie miałam możliwości zapoznania się z nią wcześniej: Łukasz Wierzbicki należy do młodszego...

Nasza literacka wycieczka po Polsce

Z czym Wam się kojarzy literacka wycieczka po Polsce? Abstrahując od blogu, dzieci, języka polskiego etc, kojarzy mi się z podróżą po Polsce z plecakiem pełnym książek. Albo ze zwiedzaniem starówek...

Kiedy unikanie języka większościowego okazuje się szkodliwe…

Rodzice pragnący wychować dwujęzyczne dzieci, uciekają się do różnych strategii, żeby uzyskać postawiony sobie cel. Unikanie języka większościowego jest jedną z nich. Ale, jak pokazują badania, w...

Moje serce należy do Polski – rozmowa z wychowaną w dwóch kulturach Aurelią

Kiedy Aurelia, która urodziła się i wychowała we Francji, napisała mi, że mówi do swojej córki po polsku, zaintrygowało mnie to. Moje serce należy do Polski – stwierdziła następnie z rozbrajającą...

Odrabianie lekcji po polsku z dwujęzycznym dzieckiem

Już od dawna chciałam napisać, jak przebiega u nas odrabianie lekcji po polsku. Na początku roku byłam do napisania o tym naprawdę zmotywowana, bo zaczęła się dla Jaśka prawdziwa szkoła. Chciałam...

Świadomość językowa u dwujęzycznego dziecka

Czy zastanawialiście się kiedyś, w jaki sposób rozwija się świadomość językowa u dwujęzycznego dziecka? Czy jest ona większa niż u dzieci jednojęzycznych? W jaki sposób się to przejawia? Od jakiegoś...

„Drzewo do samego nieba”: ekologiczna opowieść o życiu pewnej kamienicy

Na książkę „Drzewo do samego nieba” Marii Terlikowskiej (autorki Gąski Balbinki) trafiłam przez przypadek. Nie pamiętam jej z dzieciństwa, dlatego z tym większym zainteresowaniem przeczytałam ją...

Nasze zmagania z R, czyli wymowa głoski R u dwujęzycznego dziecka

Wymowa głoski R stanowi dla wielu dzieci pewną trudność. Nie dotyczy to jedynie dzieci wychowujących się za granicą, ale także dzieci mieszkających w Polsce. Z tego, co czytałam, często zdarza się,...

Wizyty rodziny z Polski i ich wpływ na dwujęzyczność dziecka

Na ferie zimowe przyjechała do nas Babcia. Jasiek bardzo wyczekiwał tej wizyty, podobnie zresztą jak oczekuje na wszystkie wizyty Rodziny z Polski. Dla niego przyjazdy Babci kojarzą się z...

Wierszyki ćwiczące języki: połammy wspólnie języki

Prawdopodobnie jak większości z Was zapala mi się w głowie lampka, kiedy słyszę (czy czytam) o ćwiczeniach wspomagających polską wymowę u dziecka. Mogą to być piosenki, powiedzonka albo „wierszyki...

Związek między czytaniem a nauką języka u dwujęzycznych dzieci

Proponuję Wam dzisiaj wywiad z Izą Olendzki z internetowej księgarni „Czytam i mówię po polsku”. Promuje ona język polski wśród dzieci mieszkających za granicą. Dlaczego czytanie dzieciom jest tak...

Umiejętność opowiadania u dwujęzycznych dzieci i ich bogactwo językowe

Wiele badań potwierdza, że słownictwo dwujęzycznych dzieci jest uboższe w każdym z używanych języków w stosunku do ich jednojęzycznych rówieśników. Wydaje się to logiczne, skoro w mniejszej ilości...

Podwójna kultura dwujęzycznych dzieci

Ostatnio, chyba właśnie po przeczytaniu „Włoskich szpilek” Magdaleny Tulli, zaczęłam się zastanawiać, jaki wpływ może mieć podwójna kultura na tożsamość mojego sześcioletniego Jaśka. Urodzony we...

Zabawa z figurkami, czyli nasze wariacje po polsku

Niczego nowego Wam nie powiem, przypominając, że najlepiej uczymy się przez zabawę. Dlaczego? Ze względu na towarzyszącą jej przyjemność i brak świadomości nauki. Wiadomości, informacje jakby same...

W jaki sposób wytłumaczyć dziecku obecność dwóch języków w rodzinie?

Jakiś czas temu ktoś zadał mi pytanie, w jaki sposób wyjaśnić dziecku obecność dwóch języków w rodzinie. Wydało mi się ono interesujące z dwóch powodów. Po pierwsze, czasami mamy wrażenie, że jest...

Polskie wiersze dla dzieci – praktyczny prezent, żeby zaprzyjaźnić dziecko z poezją

Pragnę Wam dzisiaj podarować polskie wiersze dla dzieci. Jak to? – zapytacie z pewnością. No może nie podarować same wiersze, bo przecież nie są one moje, ale należą do nas wszystkich. Chodzi raczej...

Efekt Simona u dwujęzycznych osób

Według badań przeprowadzonych przez językoznawców, osoby dwujęzyczne lepiej sobie radzą z czynnościami poznawczymi mózgu, takimi jak uwaga wybiorcza i kontrola hamująca. (Uwaga wybiorcza polega na...

Piosenki i dwujęzyczne wychowanie : jak zainteresować dziecko polską kulturą?

Piosenki i dwujęzyczne wychowanie to niby banalny związek, ale jeśli głębiej się nad tym zastanowimy, ma on większy sens. (Nagle przyszło mi do głowy potworne porównanie w związku z rolą piosenek w...

Polskie pisemka dla dzieci i nauka języka

Oto ciekawy pomysł na wzmocnienie obecności języka polskiego w życiu dwujęzycznych dzieci: polskie pisemka dla dzieci. Pamiętam, z własnego dzieciństwa, jaką przyjemność sprawiały mi zakup i lektura...

Język mniejszościowy jest jak delikatna roślina…

Chciałabym się dzisiaj podzielić z Wami metaforą, którą ostatnio znalazłam u Barbary Abdelilah-Bauer. W obrazowy sposób przedstawia ona kondycję języka mniejszościowego. Język mniejszościowy jest...

Kontakty z dziećmi w Polsce dwujęzycznego dziecka

Podczas ostatniego pobytu w Polsce pomyślałam, że mogłabym podzielić się z Wami naszym doświadczeniem z polskimi kolegami Jaśka. Bo w gruncie rzeczy wnoszą oni w jego życie dużo więcej korzyści niż...

Wpływ języka na stosunki w rodzinie

W 2000 roku Vivian Tseng i Andrew J. Fulgini, badacze z Uniwersytetu Nowojorskiego przeprowadzili w Stanach Zjednoczonych ciekawą analizę* dotyczącą stosunków między rodzicami i nastolatkami w...

Mniej języków, ale dłużej i intensywniej

Oto artykuł, który najprawdopodobniej nie spodoba się niektórym z Was. Szczególnie to „mniej języków”. Dość długo zastanawiałam się, czy go napisać, nie chcąc zrazić moich czytelników. W końcu...

Polskie książki dla dzieci – prezent na jesienne dni

Miałam ostatnio w domu (względnie) duży  problem: Jasiek nie chciał, żebym czytała mu książki. Dlaczego? Bo większość polskich książek, które mamy w domu, już zna. A tych, których nie zna, nie uważa...

Nauka czytania u dwujęzycznego dziecka

Pisałam ostatnio o cezurze sześciu lat związane z pójściem dziecka do szkoły, a dzisiaj chciałabym Wam podzielić się z Wami doświadczeniem o nauce czytania. Wiele osób zadaje sobie pytanie, w którym...

Specjalna relacja z dzieckiem dzięki językowi mniejszościowemu

Nie pamiętam już gdzie (zapewne w którejś z książek o dwujęzyczności :)), przeczytałam, że między dziećmi, do których rodzice mówią w języku mniejszościowym, i ich rodzicami wytwarza się wyjątkowa...

Skąd się bierze krytyka i jak sobie z nią radzić?

Wiele mam pisało do mnie, opowiadając, jak niezręcznie jest im mówić do dzieci po polsku w obecności osób nieznających języka. Często wynika to z obawy o wykluczenie ich z rozmowy, ale nie tylko....

Wielojęzyczni koledzy mojego syna a używanie polskiego

Mieszkamy w jednym z najbardziej kosmopolitycznych miast świata, 25% mieszkańców jego regionu urodziło się poza granicami kraju. Jak wielka różnica w porównaniu do Warszawy mojego dzieciństwa!...

Początek szkoły i ryzyko osłabienia języka mniejszościowego

Pójście do szkoły stanowi dla każdego dziecka (i rodzica) niezaprzeczalną cezurę. Dziecko zaczyna bowiem formalną naukę w niezależnej instytucji. Tym samym, staje się ono samodzielniejsze i powoli...

W jaki sposób używać polskiego w każdej sytuacji?

Jedną z metod wprowadzania dwujęzyczności jest metoda OPOL (one parent, one language). Według niej każdy rodzic mówi do dziecka w swoim ojczystym języku. Czasami jednak wydaje się, że używanie...

Rola kultury w nauce języka: jak znajomość kultury wpływa na opanowanie języka polskiego

Nie wydaje mi się, żebym podjęła duże ryzyko, twierdząc, że język nie istnieje bez kultury. Jeśli tak, od razu niuansuję: nie słyszałam o tym, żeby jakikolwiek język istniał, rozwijał się i...

Koziołek Matołek, w Pacanowie kozy kują

Czy pamiętacie Koziołka Matołka i tę niekończącą się podróż do Pacanowa? Jego przygody, czasami zabawne, a czasami wprost mrożące krew w żyłach, z których ledwo uchodzi z życiem? Ale które w żaden...

Dwujęzyczność u niemowląt: jak niemowlęta reagują na dwujęzyczne środowisko?

Wiele osób zastanawia się, kiedy należy zacząć mówić do dziecka w drugim języku. Czytając ostatnio artykuły na temat dwujęzyczności, trafiłam na ciekawe wyniki badań przeprowadzonych przez naukowców...

Dlaczego polska szkoła nie wystarczy, żeby dziecko opanowało język mniejszościowy?

Polska szkoła jest jedynym z ważnych środków nauki języka polskiego za granicą. (Inne środki przedstawiam w poradniku o opanowaniu polskiego.) Stanowi ona strukturę, która nadaje rytm i...

Miś Uszatek, najlepszy przyjaciel najmłodszych

Czy jest między Wami ktoś, kto nie zna Misia Uszatka? Nie, to chyba niemożliwe. Każde dziecko z mojego pokolenia (lata 80-te), znało z Dobranocek / Wieczorynek pogodnego Misia i jego wesołych...

Korzystny wpływ dwujęzyczności na rozwój dzieci z autyzmem

Ostatnio odkryłam badania, które prezentują dodatkową korzyść intelektualną wynikającą z władania kilkoma językami. Dotyczy ona dzieci z autyzmem. Dzieci autystyczne mają zwykle problemy ze zmianą...

O tym, jak odnalazłam własną polskość

Tym razem będzie trochę bardziej osobiście. Chciałabym podzielić się z Wami refleksją o tym, jak na nowo „odkryłam” moją własną polskość po urodzeniu się Jaśka. Wyobrażam sobie, że nie tylko mnie...