BLOG O DWUJĘZYCZNOŚCI I DWUJĘZYCZNYM WYCHOWANIU
Oto mój blog o dwujęzyczności i dwujęzycznym wychowaniu dziecka, witam Was. Regularnie uzupełniam go nowymi artykułami. Znajdziecie w nich rady i pomysły, jak zorganizować naukę polskiego w domu. Mam nadzieję, że przyniosą Wam odpowiedzi na nachodzące Was pytania i wątpliwości. Życzę Wam, żeby Wasze dzieci opanowały język polski i żeby stał się on ich językiem. Ciekawej lektury!
A jeśli mielibyście ochotę zapoznać się z Programem wsparcia, serdecznie Was do tego zapraszam.
Mity o dwujęzyczności, część 2 (cykl nagrań)
Oto nasza druga rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). Nasze spotkania zaczełyśmy od próby rozprawienia się z kilkom mitami związanymi z rozwojem...
Czy jeden rodzic może skutecznie przekazać dziecku język polski?
Pytanie postawione w tytule często zadają mi rodzice mieszkający za granicą. Czy to możliwe, żeby jeden rodzic był w stanie przekazać dziecku swój ojczysty język? Ta dość powszechna sytuacja pojawia się, kiedy mamy do czynienia z parami „mieszanymi”. W przypadku...
Mity o dwujęzyczności, część 1 (cykl nagrań)
Oto pierwsza rozmowa z cyklu „Przekładaniec językowy” zainicjowanego przez Ewelinę Pace, integratorkę kulturowo-językową z Językowni (w Dubendorf, w Szwajcarii). Nasze spotkania postanowiłyśmy zacząć od rozprawienia się z pewnymi mitami związanymi z rozwojem...
Dbajmy o język mniejszościowy, zanim stanie się zbyt słaby
Dość często zdarza się, że rodzice mieszkający za granicą kładą dużo większy nacisk na opanowanie przez dziecka języka większościowego niż ich własnego języka (np. polskiego). Starają się za wszelką cenę zwiększyć kontakt dziecka z językiem kraju, zaniedbując w ten...
Ojczysty język rodziców w teorii i w praktyce: dom i szkoła
Pod koniec lutego miałam przyjemność uczestniczyć w trzecim live’ie zorganizowanym przez polsko-niemiecką organizację Info-Forum-Polregio na temat ojczystego języka rodziców / dwujęzyczności w teorii i praktyce. (Zapraszam także do obejrzenia poprzedniego...
Język polski czy bliskość w rodzinie: trudny wybór
Chciałabym podzielić się z Wami ciekawą refleksją, która na pewno jest bliska większości z Was. Mam na myśli wpływ używania języka polskiego / mniejszościowego na relacje w rodzinie. Pierwszym odruchem rodziców, którzy pragną przekazać dzieciom swój ojczysty język,...
Język polski naszych dzieci… teraz czy kiedyś?
Obawiam się, że ten tekst może nie spodobać się wielu osobom, zastanawiałam się, czy go napisać. Ale jego przesłanie wydaje mi się na tyle ważne, że zdecydowałam się to zrobić. Zaraz zrozumiecie, dlaczego. Punktem wyjścia do refleksji jest stwierdzenie, że „kiedyś...
Od dwujęzyczności do dwukulturowości
Jako rodzice dwu- lub wielojęzyczni pragniemy przekazać naszym dzieciom nasz ojczysty język. To pragnienie często jest „intuicyjne”: dzielimy się z dziećmi naszym językiem, bo wydaje nam się to jak najbardziej naturalne. Wielu z nas nie wyobraża sobie, żeby nasze...
Z czego wynika skuteczność wsparcia dla wielojęzycznych rodzin?
Często dostaję od Was pytania dotyczące mojej pracy z wielojęzycznymi Rodzinami. Nie chodzi jedynie o sam program wsparcia (opisany na stronie), ale raczej o to, w czym tkwi tajemnica jego sukcesu. Dlaczego ma się on okazać (i okazuje się) skuteczny, jeżeli codzienne...
Polska kultura czy nasza kultura?
Język polski jest dla nas i naszych dzieci nie tylko środkiem do porozumiewania się, ale także dostępem do naszej polskiej kultury. Nasza polska kultura jest pojęciem dość szerokim, które można rozumieć w różnoraki sposób. O jaką kulturę chodzi? Dla osoby mieszkającej...
Motywacja, żeby dziecko mówiło po polsku: gdzie jej szukać?
Motywacja jest centralną kwestią w większości przedsięwzięć, podobnie jak w przekazywaniu języka mniejszościowego. W tym wypadku dwie motywacje są niezbędne: rodzica do codziennego wysiłku w waloryzowaniu języka polskiego (lub innego), dziecka do wysiłku używania go....
Niepewność językowa w wielojęzycznych rodzinach
Niepewność językowa polega na braku zaufania we własne umiejętności językowe. Może przejawiać się ona w stresie w sytuacjach wymagających używania danego języka, w odmawianiu mówienia w nim, w nieśmiałości albo nawet w agresywnym reagowaniu na jego obecność. Reakcje...
Mówić do dziecka jak najwięcej w języku, którym władamy najlepiej
Mówić, mówić, mówić – wielu osobom ta wskazówka wyda się banalna, a przecież jest ona bezcenna i to z wielu powodów. Artykuł, który Wam dzisiaj proponuję, zawiera najprawdopodobniej najważniejsze przesłanie ze wszystkich artykułów, które napisałam. Poruszyłam ten...
Presja społeczna w wielojęzycznych rodzinach
Presja społeczna związana z dwujęzycznym wychowaniem jest dość częstym tematem poruszanym przez Rodziców, z którymi pracuję (w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin). Najczęściej pochodzi ona od osób jednojęzycznych mających wyidealizowany obraz...
Dwa warunki, żeby dziecko mówiło po polsku
Często dostaję od Rodziców pytanie: co zrobić, żeby moje dziecko mówiło po polsku? (Albo w innym ojczystym języku Rodzica, pracuję także z francuskojęzycznymi Rodzinami.) Z praktycznego punktu widzenia: większość z nas wie, że wychowanie dziecka mówiącego na co dzień...
Dlaczego czasami «rezygnujemy» z języka ojczystego w kontaktach z dziećmi…
„Rezygnacja”, zaniedbanie, odłożenie na później… języka ojczystego jest dość częstą sytuacją występujacą wielojęzycznych rodzin (nie tylko polskiego pochodzenia). Ta postawa regularnie spotyka się z krytyką ze strony osób trzecich, bardzo zresztą niesłusznie. Istnieje...
Co konkretnie przynosi wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu?
Proponuję Wam dzisiaj nieco nietypowy wpis. Tak, dalszym ciągu wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu. Niektórym na pewno skojarzy się z „autopromocją”, dlatego przez długi czas opierałam się potrzebie napisania go. Jednak sądząc z ilości wiadomości, które od Was...
Opowiadania dla dwujęzycznych dzieci w pytaniach i odpowiedziach
W zeszłym tygodniu dostałam od Was niespotykaną liczbę wiadomości. Opowiadania dla dwujęzycznych dzieci „Milo, koń o dwóch sercach & Biała Łatka” wywołały u Was liczne pytania, które do mnie skierowaliście. Postanowiłam odpowiedzieć na nie w poście na blogu, aby...
Zmienić strategię, jeśli aktualna nie jest (wystarczająco) skuteczna
„Zmienić strategię”, łatwiej napisać niż zrobić, prawda? I tak i nie. Wszystko zależy od tego, czego ona dotyczy. Wiele osób kontynuuje pracę, której nie lubi, pozostaje w związkach, które ich nie satysfakcjonują, spotyka się ze znajomymi, których towarzystwo coraz...
Dwujęzyczne wychowanie: zacząć od podstaw bez względu na wiek dziecka ?
Coraz więcej Mam kontaktuje się ze mną w związku z bardzo specyficzną sytuacją: żeby pomóc im zacząć od podstaw przekazywać dziecku ich ojczysty język (zarówno polski jak i inne). (W tym wypadku można dyskutować, czy wciąż chodzi o przekazywanie języka, czy już o...
Jak rozwijać język polski u dzieci wielojęzycznych?
O ile w miarę łatwo jest rozwijać język polski u młodszych dzieci, o tyle niektórzy rodzice mają trudności z pogłębianiem go w miarę upływu czasu. Następuje bowiem moment, kiedy to szkoła przejmuje rolę doskonalenia języka. Rzecz oczywiście przedstawia się inaczej w...
Kultura drogą do języka mniejszościowego
Kultura jest według mnie jednym z najskuteczniejszych środków na wytworzenie u dziecka więzi z jego językiem mniejszościowym, w naszym wypadku językiem polskim. Dlatego właśnie tak wiele miejsca poświęcam na blogu (i w pracy z wielojęzycznymi rodzinami) tematowi...
Polski program dla wielojęzycznych rodzin ma już rok – pierwszy bilans
Ponad rok temu stworzyłam francuski program dla wielojęzycznych rodzin, a rok temu zaproponowałam Wam jego polską wersję. Wciąż dostaję od Was wiele pytań na jego temat. Postanowiłam więc napisać krótkie podsumowanie dotyczące rozwoju programu. Spojrzenie na miniony...
Mówić po polsku, w miarę możliwości
Tym razem proponuję Wam krótki tekst na temat jednej z podstawowych zasad w przekazywaniu dzieciom języka mniejszościowego. Niby oczywista, a jednocześnie dość trudna do przestrzegania, kiedy dziecko nie reaguje tak, jak tego pragniemy. Wiele mam przyznaje, że nie...
Nie ma powodu, żeby się nie udało: postępy Anaïs
Z cyklu : „Historie wielojęzycznych Rodzin” Po raz kolejny chciałabym opowiedzieć Wam historię jednej z Mam, z którymi pracuję (w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin). Dotyczy ona przypadku, kiedy dziecko ewidentnie odmawia mówienia do rodzica w swoim...
Piramida uczenia się w kontekście dwujęzyczności
Zapewne słyszeliście o koncepcie zwanym „piramida uczenia się”. Prezentuje ona metody uczenia się, sklasyfikowane według ich skuteczności, czyli przyswajania nowych informacji. Piramida uczenia się jest często wykorzystywana w strategiach szkolenia i programach...
Nieużywanie języka mniejszościowego przez dziecko i jego konsekwencje
Pośród lektur w związku z używaniem języka mniejszościowego / większościowego, natrafiłam ostatnio na ciekawą analizę Annick de Houwer, którą chciałabym się z Wami podzielić. Argumentuje ona (w oparciu o badania), że nieużywanie języka mniejszościowego przez dziecko...
Punkty odniesienia dwujęzycznego dziecka w Polsce
Kilka dni temu wróciliśmy z pobytu w Polsce po dość długiej nieobecności. Na pewno większość z Was zna uczucie towarzyszące powrotowi do kraju… Pragnienie wykorzystania każdej chwili, nagromadzenia przyjemnych wspomnień na później, dla siebie, dla dziecka… Z tej...
Relacja w sercu refleksji o przekazywaniu języka mniejszościowego
Język jest nieodłącznym elementem relacji, jaką rodzic tworzy ze swoim dzieckiem. W rzeczywistości przenikają się one wzajemnie: używany język wpływa na relację, a relacja wpływa na język. Inna więź bowiem wytworzy się między osobami używającymi tego samego języka niż...
Dwujęzyczne wychowanie: środki dostosowane do wyznaczonego celu
W wielu rodzinach, dwujęzyczne wychowanie jako projekt często zaczyna się, zanim dziecko pojawi się na świecie. W zależności od osobowości rodzica, towarzyszy mu większe lub mniejsze planowanie. Pragnienie przekazania dziecku swojego języka nie bierze się bowiem...
Rodzinna więź wzmocniona dzięki językowi i kulturze mniejszościowej
Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Proponuję Wam kolejną historię dwujęzycznych rodzin, z którymi pracuję w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin. Ukazuje ona, w jaki sposób rodzinna więź może pogłębić się dzięki elementom odróżniającym ją od...
Na dwujęzyczność nigdy nie jest za późno
W przekonaniu wielu dwujęzyczność jest zarezerwowana dla osób, które obcują z dwoma językami od najmłodszych lat. Bardzo często spotykam się z tym przeświadczeniem, szczególnie wśród rodziców, których spotykam w ramach konsultacji dla wielojęzycznych rodzin. Wydaje im...
Badania na temat dwujęzyczności – w pigułce
Po sukcesie zbioru praktycznych wskazówek na temat dwujęzycznego wychowania, proponuję Wam dzisiaj główne badania na temat dwujęzyczności. Jest to zbiór prezentacji wybranych przeze mnie prac, których wyniki wydają mi się wyjątkowo interesujące. Dla ułatwienia lektury...
Zabawa jako element relacji w kontekście dwujęzycznego wychowania
Zabawa jest jednym z głównych elementów mogących oddramatyzować używanie języka mniejszościowego u dwujęzycznego dziecka. Oddramatyzować i zachęcić dziecko do posługiwania się nim. „Ale o jakie gry i zabawy chodzi?” – często dostaję od rodziców wiadomości z pytaniem....
Rozwój języka mniejszościowego: kiedy nie możemy liczyć na szkołę…
Czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego rozwój języka większościowego i mniejszościowego nie przebiega w podobnym tempie u dzieci wielojęzycznych? Pierwszą odpowiedzią, jaka nasuwa się na myśl, jest ilość kontaktu z językiem. Kiedy dziecko zaczyna chodzić do żłobka,...
Praktyczne wskazówki na temat dwujęzycznego wychowania
Praktyczne wskazówki to dość nietypowa selekcja artykułów z blogu mającymi na celu przedstawić dwujęzyczne wychowanie od strony technicznej. W jaki sposób pozytywnie zwiększyć kontakt dziecka z językiem polskim i tym samym zachęcić go do spontanicznego używania go na...
Przekazywanie języka ojczystego, raczej niż nauka języka
Przekazywanie języka (ojczystego albo nie) to misja każdego rodzica, bez względu na kraj, w którym mieszkamy. Podobnie jak nauką mówienia, chodzenia, mycia się etc. Czy zauważyliście różnicę? Przekazywanie języka i nauka mówienia. No właśnie. Chciałabym się dzisiaj...
Czytanie na głos bez względu na wiek
Czy czytacie dzieciom książki? Możliwe, że zależy to od wieku dzieci. Chciałabym przedstawić Wam krótką argumentację, według której czytanie na głos przynosi dzieciom wiele korzyści. Bez względu na wiek i na ilość języków, jakimi władają. W przypadku dzieci...
Przykład rodziców ważnym elementem kultury językowej dziecka
Przykład rodziców to czynnik, o którym wielokrotnie zapominamy w procesie wychowawczym. Może dlatego, że jest on tak oczywisty, tak bliski, że nieświadomie ignorujemy go, szukając tego, co dalsze i bardziej widoczne? Bo najciemniej jest pod latarnią? Wielojęzyczni...
Kiedy kompromis okazuje się niezbędny – historia Niny i Arthura
Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Proponuję Wam dzisiaj historię Niny, jednej z Mam, z którymi współpracuję w ramach programu wsparcia dla wielojęzycznych rodzin. Chciałabym ją opowiedzieć, bo jej przesłanie jest nieco inne niż większości historii, którymi się...
Dwujęzyczność wczesna sekwencyjna: później, ale szybciej?
W kwestii dwujęzycznego wychowania przyjęło się, że najlepiej, żeby dziecko nauczyło się drugiego języka od maleńkiego (dwujęzyczność wczesna jednoczesna / symultaniczna). Dlaczego? Mózg dziecka jest wyjątkowo chłonny. Sprawia to, że jest on w stanie przyswoić sobie...
Na czym może polegać podcinanie skrzydeł dwujęzycznym dzieciom?
Podcinanie skrzydeł to zjawisko, o którym dość często się mówi, nie tylko w kontekście wychowywania dzieci. (Zapewne z powodu jego obrazowości, nie sposób go sobie nie wyobrazić, prawda?) Chciałabym dzisiaj podzielić się z Wami ciekawą refleksją o podcinaniu skrzydeł...
Wyzwanie trójjęzycznej rodziny: każdy język swoje miejsce
Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Wiele osób pyta mnie, czy pracuję także z rodzinami trójjęzycznymi. Odpowiedź brzmi: TAK 🙂 . Dla przykładu, podzielę się z Wami dzisiaj historią trójjęzycznej, którą wspieram w trójjęzycznej edukacji dzieci. Inspirująca...
Skuteczne dążenie do celu a dwujęzyczne wychowanie – dlaczego jednym się udaje, a innym nie?
Dzisiejszy artykuł będzie inny, zupełnie inny niż poprzednie. Choć przecież dążenie do celu doskonale wpisuje się w przekazywanie naszym dzieciom ich języka mniejszościowego (polskiego, ale nie tylko). Chciałam zaproponować Wam refleksję nad tym, dlaczego niektórym...
Z czego wynika mieszanie języków u dwujęzycznych dzieci?
Mieszanie języków przez dwu / wielojęzyczne dzieci jest częstym zjawiskiem, a nawet codziennym dla wielu wielojęzycznych rodzin. Niektórzy nazywają to urokiem dwujęzycznego dziecka, inni starają się zachować „czystość” języka. Jakakolwiek by nie była postawa rodziców,...
Niezbędna językowa organizacja – historia Margot i Inès
Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Dzisiejsza historia będzie nieco inna. Oczywiście każda historia jest inna, a ich punktem wspólnym jest to, że dotyczy ona dwujęzycznej rodziny, z którą pracuję w ramach indywidualnego programu wsparcia, ale… Zresztą sami...
„Ucho językowe”? Ciekawy argument popierający wczesną naukę języków
„Ucho językowe” to koncept rozwinięty przez francuskiego językoznawcę Claude’a Hagège. Przedstawia je on jako swego rodzaju filtr, który ułatwia lub utrudnia naukę języków obcych. To także ważny argument popierający wczesną naukę języków. Jest on jednak zbyt mało...
Dwujęzyczne rozmowy między dzieckiem i rodzicem
Dwujęzyczne rozmowy występują dość często w dwujęzycznych rodzinach. Na pewno większość z Was zna je z własnego doświadczenia. Można by zadać pytanie odwrotne: kto, wychowując dwujęzyczne dziecko, nigdy nie złapał się na tym, że uczestniczył w dwujęzycznej rozmowie. O...
Od poczucia winy do stworzenia relacji z dziadkami – historia Ingrid i Caspara
Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Wiele z Was polubiło cykl „Historie dwujęzycznych rodzin”. Dlatego też proponuję Wam kolejną opowieść o doświadczeniu jednej z Mam, które wspieram w ramach indywidualnego programu dla dwujęzycznych rodzin. Wybór należy do...
Wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu? – Kto? Co? Jak? Dlaczego?
Dostaję od Was dużą ilość wiadomości z pytaniami o wsparcie w dwujęzycznym wychowaniu, które proponuję. Na czym ono polega? W jaki sposób przebiega? Czym się kieruję? Dla kogo jest przeznaczone? Ile czasu trwa? Ile kosztuje? Dlatego też przygotowałam dla Was krótki...
Dwujęzyczność pasywna (receptywna), w jaki sposób ją rozpoznać?
Dwujęzyczność pasywna, receptywna czy bierna, polega na rozumieniu języka, bez używania go w formie ustnej czy pisemnej. Jest to dość częste zjawisko, nie tylko u dzieci. Mniejszego wysiłku wymaga od nas bowiem rozumienie języka niż posługiwanie się nim w sposób...
Od misji Maja do misji Adam: historia Birgit i Mai
Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” Kontynuując cykl historii Mam, które wspieram w rozwijaniu umiejętności w języku mniejszościowym ich dzieci (inaczej mówiąc: moich klientek), chciałabym podzielić się z Wami historią Birgit i Mai*. Birgit pochodzi z Niemiec i...
Ukochane książki z mojego dzieciństwa
Właśnie weszliśmy z (siedmioletnim) Jaśkiem we wspaniały okres lektur: zaczęliśmy czytać ukochane książki z mojego dzieciństwa. Oczywiście dzięki Babci, która przysyła nam je w paczkach. Ale także dzięki samemu Jaśkowi, bo prosi o nie regularnie i z niecierpliwością...
Wiek krytyczny w kontekście dwujęzyczności?
Często zadajecie mi pytanie, czy istnieje tzw. wiek krytyczny w związku z nauką języka mniejszościowego. Na ogół, przyjmują ona następującą formę : czy pięć lat, to nie za późno? A siedem? Czy istnieje możliwości, że moje dziecko opanuje jeszcze język polski / włoski...
O pokonaniu samospełniającej się przepowiedni : historia Beaty i Floriana
Z cyklu : „Historie dwujęzycznych Rodzin” W ramach inspirujących historii Mam, które wspieram w rozwijaniu umiejętności w języku mniejszościowym ich dzieci (inaczej mówiąc: moich klientek), chciałabym podzielić się z Wami historią Beaty*. Beata jest Czeszką i mieszka...
Gra edukacyjna „Historia Polski” – przyjemny sposób na odkrywanie naszej historii?
„Historia Polski” to gra edukacyjna (dla dzieci od siódmego roku życia), którą niedawno odkryłam dzięki artykułowi w Internecie. Historia, Polska, gra – od razu pomyślałam, że to na pewno coś dla nas. Bardzo zależy mi na przekazaniu Jaśkowi polskiej historii,...
Dlaczego stworzyłam program wsparcia dla dwujęzycznych rodzin?
Jakiś czas temu pisałam na temat programu wsparcia, który stworzyłam dla francuskojęzycznych Mam. Napisałam o tym mimochodem, bez wyjaśnienia genezy projektu. Dostałam od Was kilka miłych wiadomości z pytaniami na jego temat. Pomyślałam, że jest to ciekawy materiał na...
Program wsparcia i krytyka (niektórych) dwujęzycznych rodziców
Od kilku miesięcy prowadzę program wsparcia dla dwujęzycznych rodzin we Francji. Jego celem jest towarzyszenie rodzicom (najczęściej Mamom), których dzieci, mimo znajomości języka mniejszościowego, używają w kontaktach z nimi głównie francuskiego. Polega on na...
Narodowość językowa, inspirujący stosunek do własnej kultury
Narodowość językowa? Pożyczyłam to wyrażenie od Eleny Ferrante, to tytuł jednej z jej kronik z książki „Kroniki przypadku”. Nie mogłam się powstrzymać, tak bardzo trafna wydała mi się refleksja o narodowości językowej. Narodowość językowa nie dotyczy jedynie pisarzy,...
Czego nauczyłam się, wychowując dwujęzyczne dziecko?
Postanowiłam napisać dzisiaj bardziej osobiście, krótką refleksję o tym, czego się nauczyłam i co odkryłam, wychowując dwujęzyczne dziecko. O dzieciach, o świecie, o sobie samej, bo kontakty z innymi osobami, często pozwalają nam lepiej poznać samych siebie. Kiedy...
Rany Julek! czyli zabawne spotkanie z wielkim poetą
„Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą” to książka Agnieszki Frączek, której tytuł najlepiej opisuje jej treść. W zabawny sposób przedstawia dzieciństwo autora „Lokomotywy” od narodzin do pierwszych publikacji w „Kurierze Warszawskim”. Jej lektura sprawi,...
Nauka polskiego jako przyjemność, czy jako przymus?
Nauka polskiego jest jedynym z kluczowych elementów wychowania w wielu rodzinach polskiego pochodzenia mieszkających za granicą. Dla niektórych stanowi ona priorytet, dla innych dodatek językowy czy kulturowy. Każdy ma swoje powody, które nie podlegają dyskusji, bo...
Polski kącik w domu – za praktycznym aspektem kryje się symbolika
Każde dziecko ma w domu swój własny kącik. Najczęściej jest to pokój, w którym śpi (jego własny pokój?), czasami po prostu wydzielona przestrzeń w salonie / bawialni / dużym pokoju. To miejsce, w którym dziecko posiada swoje zabawki i w którym czuje się bezpiecznie....
W jaki sposób zwiększyć aktywność dziecka w rozmowach?
Aktywność dziecka w rozmowach jest jednym z warunków doskonalenia przez nie języka. Dlaczego? Bo rozmowa to najskuteczniejszy środek do nauki mówienia, a co za tym idzie, opanowania języka. Jest ona tym ważniejsza dla dzieci wychowywanych w dwujęzycznych rodzinach,...
Wieczorny rytuał – metafory przed zaśnięciem
Czy macie z dziećmi Wasz własny wieczorny rytuał? Nasz pojawił się całkiem przypadkiem, i z czasem tak nam przypadł do gustu, że stał się naszym nieodłącznym zwyczajem. A zaczęło się całkiem niewinnie, od tomiku poezji. Tak, bo chodzi o czytanie, ale nie jest to...
Nasz blog o dwujęzyczności ma dwa lata! Czego się od Was nauczyłam ?
Dwa lata temu zaczęłam pisać blog o dwujęzyczności. Ten właśnie blog, który posiada dzisiaj 108 wpisów. Znajdziecie je wszystkie w Spisie treści, poukładane chronologicznie. Wiele się przez ten czas nauczyłam, w tym także w kwestii prowadzenia blogu właśnie o...
Dlaczego pragnę przekazać język polski mojemu synowi ?
Dzisiaj znowu postanowiłam napisać bardziej osobiście. O tym, dlaczego pragnę przekazać język polski mojemu synowi. Na pewno już wspominałam o moich motywacjach, przy okazji innych artykułów, pośrednio, a może mimochodem? Uczymy dzieci polskiego z osobistych przyczyn,...
Gry słowne, doskonały środek do doskonalenia języka
Bardzo lubimy gry słowne. A Wy? Nie będę oryginalna, pisząc, że najlepiej uczymy się przez gry i zabawy. Najlepiej, bo skutecznie, z przyjemnością, często bez świadomości uczenia się. Jest to tym ważniejsze dla dwujęzycznych dzieci, bo spędzają one i tak sporo czasu...
Czy uczyć dziecko języka większościowego ?
Pytanie: „czy uczyć dziecko języka większościowego, zanim pójdzie do przedszkola”, pojawia się często w mailach, które ode Was otrzymuję. Dotyczy ono rodzin, w których oboje rodzice mówią w języku mniejszościowym (polskim). Zastanawiają się, czy nie powinni używać...
Między dwoma krajami, między dwiema kulturami
Czy znacie uczucie rozdarcia między dwoma krajami? Dwoma domami? Dwiema rodzinami? Kulturami? Może nawet tożsamościami? Postanowiłam napisać o moim własnym doświadczeniu, po refleksji nad cytatem Miriam Adeney. Nie o swojej polskości, bo o tym już było, ale o swoim...
Rozwijanie słownictwa u dziecka – trzy ekspresowe propozycje
Rozwijanie słownictwa u dziecka (dwujęzycznego czy nie), to zapewnianie mu nieustannego kontaktu z przeróżnymi tematami, dzięki którym przyswaja sobie ono nowe wyrazy, wyrażenia, definicje… Pomimo moich ogromnych ambicji, czasami brakuje mi nowych ciekawych dla...
Najczęstsze błędy w dwujęzycznym wychowaniu
Błędy w dwujęzycznym wychowaniu popełniamy wszyscy, podobnie jak w wielu innych dziedzinach życia. Te, o których pragnę napisać, są relacją z rozmów z Mami dwujęzycznych dzieci. (Zarówno polskiego jak i innego pochodzenia.) Dużo także piszecie do mnie o Waszych...
10 rzeczy o dwujęzycznym wychowaniu, które warto wiedzieć
Proponuję Wam dzisiaj krótką refleksję na temat dziesięciu rzeczy o dwujęzycznym wychowaniu, które warto wiedzieć. Kiedy? Zanim rzucimy się na głęboką wodę? Oczywiście, ale także, kiedy już w niej pływamy, bo mamy świadomość, że nie jesteśmy sami w podobnej sytuacji....
Argumenty wspierające używanie języka mniejszościowego
Dlaczego postanowiłam przedstawić argumenty wspierające używanie języka mniejszościowego? Często dostaję od Was pytania, w jaki sposób przekonać osoby trzecie, że mówienie do dziecka w języku mniejszości nie przyniesie mu szkód, wprost przeciwnie. (Na ogół chodzi o...
Podręczniki do nauki polskiego: nasze doświadczenie
Początek roku szkolnego, więc i ten temat będzie szkolny. Podręczniki do nauki polskiego z dwujęzycznym dzieckiem to ciekawa kwestia, bo zdania na ten temat są podzielone. Niektórzy rodzice podczas wizyt w Polsce zakupują coraz to nowe pomocnicze książki. Inni, wprost...
Czytam sobie – idealne czytanki (nie tylko) dla dwujęzycznego dziecka
Pisałam już o naszej nauce czytania, następnie o jej doskonaleniu, teraz kolej na książki, które są przy niej bardzo pomocne. Seria Czytam sobie wydawnictwa Egmont to wspaniały zestaw czytanek dla dzieci. Proponuje ona trzy poziomy trudności, żeby pomóc młodemu...
Poznawanie historii Polski … podczas wakacji w Rumunii!
Poznawanie historii Polski (a także geografii, kultury czy tradycji) może odbywać się wszędzie i w każdej sytuacji. Wystarczy kilka informacji, skojarzeń i pomysłów na przekazanie ich dziecku. Tym bardziej w czasie wakacji, bo wakacje to okazja do odkrywania nowych...
Dwujęzyczne wychowanie jako projekt rodzinny
Dwujęzyczne wychowanie jako projekt rodzinny? Tak, bo myślę, że jest to coś więcej niż Rodzic mówiący do dziecka po polsku (lub w innym języku mniejszościowym). Nie, żeby była to filozofia życiowa, bo nie tylko językiem i swoją kulturą (uwaga na definicję kultury)...
Dwukulturowość w dwujęzycznych rodzinach: pomoc we wzajemnych relacjach
Dwukulturowość jest przydatna nie tylko ze względu na korzyści wynikające z poszerzania horyzontów dziecka, ale także z bardziej prozaicznego powodu. Dwukulturowość w dwujęzycznych rodzinach ułatwia kontakty między osobami z innych krajów dzięki obostronnemu...
Symboliczne znaczenie języka, na czym ono polega?
Symboliczne znaczenie języka jest dla człowieka ogromne. Język to nie tylko słownictwo i gramatyka, to także zbiór elementów kulturowych, który determinuje tożsamość osoby. Oprócz bycia narzędziem do komunikowania się, jest więc odzwierciedleniem naszej tożsamości....
Mówienie do dziecka od jego pierwszych chwil, dlaczego to takie ważne?
Mówienie do dziecka (od maleńkiego) jest niezmiernie ważne. To brzmi oczywiście jak banał, ale wiele osób nie wie, dlaczego ma to takie znaczenie. W wielu rodzinach nie mówi się do dziecka (albo mówi się za mało), zanim dziecko samo nie zacznie mówić. Mówienie do...
Nieodparty urok dwujęzycznego dziecka – 10 wzruszających sytuacji
Urok dwujęzycznego dziecka? O uroku dziecka bez względu na ilość języków, ani nawet sposób mówienia, można by pisać długo. Ale jeśli doda się do tego dwa języki i dwie kultury, trudno będzie się zatrzymać. Czy zastanawialiście się kiedyś, co najbardziej urzeka Was w...
Nigdy nie czułam się wyobcowana – rozmowa z wychowaną w dwóch kulturach Sabiną
Historię Sabiny tworzą dzisiaj trzy kultury: polska, włoska i francuska. Nigdzie nie czułam się wyobcowana – mówi Sabina. Za granicą wszędzie czuje się u siebie, jakby była częścią odwiedzanego kraju. Obywatelka świata, jakich dzisiaj potrzebujemy, żeby szerzyć...
Doskonalenie czytania u dwujęzycznego dziecka – nasze doświadczenie
Doskonalenie czytania u dwujęzycznego dziecka to kolejny etap w żonglowaniu między językiem polskim a językiem większościowym w edukacji naszych dzieci. Kilka miesięcy temu pisałam o początkach nauki czytania, dzisiaj chciałabym podzielić się z Wami naszym...
„Zapach czekolady” Danuty Wawiłow i nasze wzruszenia liryczne
„Zapach czekolady” Danuty Wawiłow stała się naszą ukochaną książką do poduszki, odkąd zawitała do nas kilka miesięcy temu. Bez żadnej wątpliwości uważam, że jest to jeden z najpiękniejszych zbiorów poezji dla dzieci. Aż wstyd przyznać, ale wierszy Danuty Wawiłow nie...
Jak przekazać dziecku język polski, wykorzystując podobieństwa kulturowe?
Chciałam dzisiaj napisać o prostym sposobie, żeby przekazać dziecku język polski, wykorzystując jego zainteresowanie elementami kultury większościowej. Odnoszenie się do kultury większościowej może wydać się paradoksalne, ale (prawie) każdy środek jest dobry, jeśli...
Znaczenie języków rodzinnych dla integracji społeczeństwa
Czy zastanawialiście się, jakie może być znaczenie języków rodzinnych dla harmonijnego funkcjonowania społeczeństwa? Przeczytałam ostatnio interesujące prace Marie-Rose Moro, francuskiej psychiatry dziecięcej. Na przykładzie integracji imigrantów pokazuje ona, w jaki...
Polski czas w ciągu dnia, wiele ważniejszy niż się wydaje
Polski czas w ciągu dnia? Który rodzic nie złapał się na tym, że spędza z dzieckiem mniej czasu niż by chciał? W tygodniu, często mamy wrażenie, że czas przepływa nam między palcami: przedszkole / szkoła / praca, potem lekcje, przygotowywanie kolacji, kolacja, kąpiel,...
Używanie języka ojczystego i emocjonalne korzyści dla rodziny
Używanie języka ojczystego w relacjach z dziećmi przynosi dzieciom wiele korzyści (emocjonalnych, intelektualnych, społecznych…), chyba nikt nie ma co do tego wątpliwości. Do tych najbardziej „praktycznych” i codziennych należą kontakty z rodziną mówiącą w języku...
Dlaczego wielojęzyczność użytkowa często kończy się porażką?
„Wielojęzyczność użytkowa”… czy ten koncept coś Wam mówi? A może słyszeliście o tym zjawisku, ale nosiło inną nazwę? Wielojęzyczność utylitarna, instrumentalna… Polega na wprowadzeniu języka w życie dziecka w sposób "nienaturalny", co pozwoli mu nabyć umiejętności,...
„Przygody skarpetek” Justyny Bednarek, podróż do krainy wyobraźni
Wiele słyszałam o książkach z serii „Przygody skarpetek” Justyny Bednarek, zanim trafiły w nasze ręce. (Na razie poznaliśmy „Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek…” i „Nowe przygody skarpetek”.) Czytałam o nich same pochlebne opinie, mając czasem wrażenie, że było...
Przekazywanie dziecku polskiej kultury na przykładzie historii, geografii…
Czy przekazywanie dziecku polskiej kultury wpisuje się w dwujęzyczne wychowanie? I tak, i nie, w zależności od tego, jakiej definicji używamy, mówiąc o dwujęzyczności. Jakiś czas temu pisałam o związku między dwujęzycznością i dwukulturowością. Ktoś wtedy słusznie...
Dwujęzyczność wzbogacająca i zubażająca – wyjaśnienia
Przeczytałam ostatnio interesujący artykuł o dwóch rodzajach dwujęzyczności. Są to dwujęzyczność wzbogacająca i zubażająca. Chciałabym się podzielić z Wami tym konceptem, bo pozwala on zrozumieć, w jaki sposób dwujęzyczność wpływa na ogólny rozwój poznawczy i...
Wpływ języka na sposób myślenia i dwujęzyczność
Jaki jest wpływ języka na sposób myślenia? A może jaki jest wpływ myślenia na język? Albo jedno i drugie: w jaki sposób wzajemnie one na siebie oddziaływują? (A jaki jest wpływ języka na osobowość? Ale o tym już było.) Chciałabym podzielić się z Wami refleksją...
Dwujęzyczność i dwukulturowość, co jest dla mnie środkiem, a co celem?
Ktoś ostatnio powiedział mi, że tak naprawdę, to wcale nie zajmuję się dwujęzycznością Jaśka, ale jego dwukulturowością. W pierwszej chwili chciałam zaprotestować, ja przecież pragnę jedynie, żeby Jasiek nauczył się poprawnie mówić po polsku, nic więcej. Ale czy...
„Afryka Kazika” Łukasza Wierzbickiego: ważna lekcja życia
Wiele słyszałam o książce „Afryka Kazika” Łukasza Wierzbickiego, zanim trafiła do naszej biblioteki. Nie miałam możliwości zapoznania się z nią wcześniej: Łukasz Wierzbicki należy do młodszego pokolenia autorów, których utwory pojawiły się, kiedy opuściłam świat...
Nasza literacka wycieczka po Polsce
Z czym Wam się kojarzy literacka wycieczka po Polsce? Abstrahując od blogu, dzieci, języka polskiego etc, kojarzy mi się z podróżą po Polsce z plecakiem pełnym książek. Albo ze zwiedzaniem starówek uroczych polskich miast śladami pisarzy. A tu nie, wcale nie o tym...
Kiedy unikanie języka większościowego okazuje się szkodliwe…
Rodzice pragnący wychować dwujęzyczne dzieci, uciekają się do różnych strategii, żeby uzyskać postawiony sobie cel. Unikanie języka większościowego jest jedną z nich. Ale, jak pokazują badania, w pewnych przypadkach może ona okazać się szkodliwa dla ogólnego rozwoju...
Moje serce należy do Polski – rozmowa z wychowaną w dwóch kulturach Aurelią
Kiedy Aurelia, która urodziła się i wychowała we Francji, napisała mi, że mówi do swojej córki po polsku, zaintrygowało mnie to. Moje serce należy do Polski – stwierdziła następnie z rozbrajającą szczerością, co jeszcze bardziej mnie urzekło. Proponuję Wam wywiad z...
Odrabianie lekcji po polsku z dwujęzycznym dzieckiem
Już od dawna chciałam napisać, jak przebiega u nas odrabianie lekcji po polsku. Na początku roku byłam do napisania o tym naprawdę zmotywowana, bo zaczęła się dla Jaśka prawdziwa szkoła. Chciałam tylko trochę poczekać, żeby nabrać rytmu i przedstawiać Wam naszą...