Motywacja jest centralną kwestią w większości przedsięwzięć, podobnie jak w przekazywaniu języka mniejszościowego. W tym wypadku dwie motywacje są niezbędne: rodzica do codziennego wysiłku w waloryzowaniu języka polskiego (lub innego), dziecka do wysiłku używania go. O ile motywacja rodzica sprawia mniej trudności (choć nie zawsze), o tyle trudniej jest zmotywować dziecko, którego „wartości” na ogół nie pokrywają się (jeszcze) z naszymi. Co może stanowić dla dziecka motywację do mówienia po polsku? W jaki sposób znaleźć tę, która okaże się odpowiednia dla naszego dziecka? Zapraszam do lektury.

Motywacja, czyli sens

Motywacja jest związana z systemem wynagrodzeń. Żebyśmy mieli ochotę na zrobienie czegoś, musi nam to przynieść konkretną korzyść. Korzyść materialną (fizyczną), psychologiczną / emocjonalną, społeczną albo jakąkolwiek inną.

Motywacja, żeby dziecko podjęło wysiłek i używało języka polskiego, wynika z sensu, jaki język polski dla dziecka reprezentuje. Nikt (a jeszcze mniej dziecko) nie godzi się samowolnie na wysiłek, jeśli nie ma on dla niego sensu. Nie wybieramy trudności, jeśli możemy zrobić coś łatwiej i „bezboleśnie”.

(Mam na myśli dzieci, którym mówienie po polsku nie przychodzi naturalnie. Część dzieci bowiem od małego wyrobiło w sobie nawyk odpowiadania rodzicowi po polsku. Dla nich ten wysiłek jest mniejszy, czasem nawet minimalny.)

Motywacja zewnętrzna i wewnętrzna

Wyróżniamy dwie motywacje: zewnętrzną i wewnętrzną. Zewnętrzna jest spowodowana reakcją z zewnątrz, może to być pochwala, nagroda, aprobacja. Motywacja wewnętrzna wynika z zadowolenia odczuwanego na skutek wykonania danej czynności. Może to być satysfakcja z dobrze zrobionej pracy, przyjemność z osiągniętego celu.

Oczywiście, nikt nie wątpi z wyższości motywacji wewnętrznej nad zewnętrzną, która potrzebuje ciągłych bodźców, żeby się utrzymać. Jeżeli robimy coś, oczekując reakcji drugiej osoby, przestaniemy to robić, kiedy tylko zniknie ona z naszego pola widzenia.

motywacja

Gdzie szukać sensu w mówieniu po polsku?

Jaki sens może mieć język polskidla dziecka mieszkającego za granicą? Nie ma jednej odpowiedzi, każde dziecko jest inne, każda sytuacja jest inna. Może to być:

  • ochota wyróżnienia się, pokazania przykładu…
  • przyjemność komunikowania się;
  • specyficzna relacja z rodzicem;
  • nieodłączny element domowej codzienności (tzw. przyzwyczajenie);
  • kontakty z dziadkami;
  • hobby po polsku;
  • duma z własnej umiejętności;
  • własna tożsamość (dla starszych dzieci) …

i wiele innych, które spontanicznie nawet nie przyjdą nam do głowy.

 I jak go znaleźć?

Zadajmy sobie pytanie: jaki sens ma dzisiaj język polski dla mojego dziecka? Jaki może mieć w przyszłości? W zależności od osobowości dziecka, jego zainteresowań, sytuacji rodzinnej i relacji z innymi Polakami. A następnie obserwujmy. To właśnie my, rodzice, znając dziecko najlepiej, możemy pomóc mu w znalezieniu punktu zaczepienia w języku polskim. Coś, co sprawi, że nabierze on dla niego sensu. Nie będzie jedynie językiem mamy czy taty, którzy najprawdopodobniej znają język otoczenia i który nie jest dziecku na co dzień potrzebny. Stanie się wartością samą w sobie, bo będzie reprezentowało dla dziecka dodatkową korzyść, dla której warto zdecydować się na wysiłek.

Wciąż brak pomysłu? Chętnie Ci pomogę. Pomimo że każde dziecko jest inne, istnieją pewne prawidłowości wynikające z profilów psychologicznych i podobieństw sytuacji rodzinnych. Moje doświadczenie z pracy z ponad stoma rodzinami wielojęzycznymi pomoże nam w znalezieniu motywacji dla Twojego dziecka. Porozmawiajmy o tym, a potem zadecydujesz. Napisz do mnie : anna (at) bilingual-kid.com

Jeżeli powyższy artykuł zainspirował Was do refleksji, podzielcie się nią z nami w komentarzach pod artykułem.