Akcent od dawna nie jest kryterium dwujęzyczności. Według ogólnie uznawanej definicji dwujęzyczności zaproponowanej przez François Grosjean, szwajcarskiego językoznawcy, dwujęzyczność polega na regularnym używaniu dwóch lub większej ilości języków. Mimo tego, kwestia akcentu u dzieci wychowywanych w dwujęzycznych rodzinach pojawia się dość często. Dlaczego moje dziecko mówi z obcym akcentem? Jak temu zapobiec? Do kiedy mogę to zrobić?
Żeby człowiek było w stanie wymówić bezbłędnie dany dźwięk, potrzebne są dwa elementy. Pierwszy z nich to możliwość usłyszenia, a drugi to umiejętność odtworzenia go.
Możliwość usłyszenia dźwięku
Język, którym posługujemy się na co dzień, uwrażliwił nasze ucho na występujące w nim fonemy. Im więcej jest w nim fonemów, tym nasze ucho jest na nie wrażliwsze. Dzięki temu jesteśmy w stanie więcej ich usłyszeć i odróżnić od siebie, także w innych językach.
Według francuskiego językoznawcy Claude’a Hagège, „ucho językowe” kształtuje się mniej więcej do dwunastego roku życia. Do tego wieku większość dzieci jest w stanie usłyszeć dźwięki, które nie występują w ich ojczystym (dominującym) języku.
Zdolność do odtworzenia dźwięku
Za odtwarzanie dźwięków odpowiedzialne są artykulacje w gardle. O ile na początku są one dość giętkie i dostosowują się do naszych potrzeb, o tyle z czasem stają się mniej elastyczne. Przyzwyczajone do wydawanych przez nas dźwięków na ogół „zastygają” przy około dwunastym roku życia. Po tym okresie trudniej jest nam wymówić nowe dźwięki, do których nie jesteśmy przyzwyczajeni. Dlatego u dzieci, które nie używają języka, mimo że słyszą go od dziecka (dwujęzyczność receptywna), nawet jeżeli zaczną w nim mówić, akcent z języka większościowego najprawdopodobniej pozostanie.
Akcent, akcent, akcent
Według cytowanego Claude’a Hagège wszystko decyduje się przez dwunastym rokiem życia. Zmieniając kraj zamieszkania przed dwunastym rokiem życia, dziecko ma szanse na opanowanie języka bez akcentu. (Okres przed dwunastym rokiem życia musi być wystarczająco długi w nowym kraju, żeby dziecko mogło „nasłyszeć się” nowych dźwięków.) Oczywiście, im wcześniej pracujemy nad akcentem dziecka, tym łatwiej i tym większa jest szansa, że się go pozbędzie. Jednocześnie akcent nie stanowi kryterium dwujęzyczności. Można porozumiewać się z akcentem i wciąż być osobą dwujęzyczną. Może więc nie warto przywiązywać do akcentu aż tak dużej uwagi?
Jeżeli powyższy artykuł zainspirował Was do refleksji, podzielcie się nią z nami w komentarzach pod artykułem.
