Związek między czytaniem a nauką języka u dwujęzycznych dzieci

Proponuję Wam dzisiaj wywiad z Izą Olendzki z internetowej księgarni „Czytam i mówię po polsku”. Promuje ona język polski wśród dzieci mieszkających za granicą. Dlaczego czytanie dzieciom jest tak ważne? Na czym polega związek między czytaniem a nauką języka? Jak wybierać książki dla dwujęzycznych dzieci? Przeczytajcie o doświadczeniu Izy w tej dziedzinie.

Od zamiłowania do lektury do dwujęzyczności

  Witaj Izo, czy mogłabyś się przedstawić? Dzień dobry, nazywam się Izabela Olendzki. Jestem mamą Adama (11 lat) i Olivera, (5 lat), mieszkam w Newark, w Wielkiej Brytanii wraz z dziećmi, mężem Tomkiem i psem, Atosem. Wychowuję dzieci i psa dwujęzycznie. Studiowałam polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Ukończyłam specjalizację pedagogiczną oraz specjalizację Filologia dla mediów. Od 2005 roku mieszkam w Wielkiej Brytanii, a od września 2016 współpracuję z księgarnią „Czytam i mówię po polsku”. Promujemy dwujęzyczność, naukę czytania, pisania i mówienia po polsku wśród Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii i na świecie. Kiedy i w jaki sposób zaczęła się Twoja przygoda z książkami?  Moja przygoda z książkami zaczęła się bardzo dawno. Jako dziecko uwielbiałam czytać książki. Potem los sprawił, że studiowałam polonistykę, gdzie również trzeba było dość dużo czytać. A to Sprawiało mi wielką przyjemność. Gdy zostałam mamą na emigracji, zawsze wiedziałam, że zależy mi na tym, żeby moje dzieci potrafiły porozumiewać się po polsku. Dlatego też mój syn chodził do polskiej szkoły sobotniej, a przez jakiś czas uczył się też w szkole internetowej. Oprócz tego zawsze dbam o to, żeby dzieci miały kontakt z językiem polskim. Czytamy więc dużo książek, staram się zachęcać ich do pisania prostych tekstów i rozmów po polsku. Nie zawsze się to udaje (myślę, że wielu rodziców dzieci dwujęzycznych ma ten problem). Często jest tak, że moje dzieci wolą rozmawiać po angielsku. Dużo wysiłku i czasu wkładamy w to, żeby język polski był w ich życiu cały czas obecny. Mam więc nadzieję, że w przyszłości będą swobodnie porozumiewać się w obu językach – po polsku i po angielsku. Odkąd zaczęłam współpracę z księgarnią internetową „Czytam i mówię po polsku”, udaje mi się łączyć moje zainteresowania z pracą. Dlatego też zaczęłam zgłębiać temat dwujęzyczności, który ciekawi mnie od dawna. Na studiach zetknęłam się z językoznawstwem i różnymi teoriami języka. Dlatego teraz jako mama dwóch dwujęzycznych chłopców obserwuję na co dzień, jak język dziecka rozwija się w praktyce. Jako rodzic żyjący na emigracji widzę również wiele problemów, z jakimi na co dzień borykają się Polacy wychowujący dzieci za granicą. Misją księgarni jest wspieranie dzieci i rodziców na drodze do dwujęzyczności. Wiem z doświadczenia, że ta droga nie zawsze jest prosta. Czasem jest pełna trudności, wyzwań, brakuje nam czasu, motywacji, cierpliwości, wartościowych i sprawdzonych materiałów. Dlatego tak ważna jest wiedza i edukacja z zakresu dwujęzyczności.

związek między lekturą a nauką języka

Jaki jest według Ciebie związek między czytaniem a nauką języka?  Czytanie jest niezwykle ważne jeśli chodzi o naukę języka obcego. Czasem zapominamy o tym, że dzieci wychowujące się na emigracji uczą się języka polskiego jak języka obcego. (Oczywiście zależy to od indywidualnych okoliczności rodziny). Oznacza to, że dzieci, które uczą się w szkołach, gdzie dominuje język otoczenia, stawiają pierwsze kroki w czytaniu w języku większościowym, często bardzo różnym od naszego języka polskiego. Dlatego tak ważne jest, żeby rodzice czytali z dziećmi dużo po polsku, nawet jeśli dziecko jeszcze nie potrafi czytać. Wspólne czytanie jest szalenie ważne. Oprócz tego, że dziecko uczy się podążać za czytaną historią, rozwija także wyobraźnię, poznaje nowe słowa, to buduje niesamowitą więź między rodzicem a dzieckiem. Czas na czytanie to czas spędzony wspólnie, gdy zanurzamy się razem w wymyślonym przez autora świecie. A gdy czytamy po polsku, to dodatkowo pogłębiamy ważną i unikalną więź z naszym językiem, kulturą, historią. A jak to jest w przypadku dwujęzycznych dzieci (polskiego pochodzenia mieszkających za granicą)? W jaki sposób lektura polskich książek może pomóc im w doskonaleniu języka polskiego, których jest ich językiem mniejszościowym?  Czytanie bardzo pomaga w nabywaniu i doskonaleniu zdolności językowych. Pomaga poszerzać słownictwo, poznawać nowe konstrukcje składniowe. Czytanie to nie tylko książki,  przeczytanie krótkiego tekstu w gazecie, przepisu na ulubioną potrawę, informacji w internecie wspaniale motywuje dzieci do używania tych umiejętności w praktyce. Bądźmy kreatywni i szukajmy okazji do wspólnego czytania wszędzie – nie tylko w książkach. Niech dzieci widzą, że umiejętność czytania po polsku jest pomocna w życiu codziennym. Bardzo ważne jest, aby rodzice regularnie czytali z dziećmi po polsku w domu. Często rodzice, których dzieci uczą się w polskich szkołach sobotnich, polegają tylko na szkole, żeby nauczyć dziecko płynnie i pięknie czytać po polsku. Ale nauczyciele mają w szkole tylko 3-4 godziny czasu tygodniowo. W tak krótkim czasie ciężko jest mówić o nauce płynnego czytania. W szkole dzieci mogą nauczyć się literek, wierszyka, czy piosenki, ale tylko regularne i samodzielne czytanie w domu doprowadzi do tego, że dzieci będą czytać samodzielnie.

Książki dla dwujęzycznych dzieci

  W jaki sposób wybierać książki dla dwujęzycznych dzieci? Czym się kierować podczas wyboru?  Jestem zwolennikiem podążania za zainteresowaniami naszych dzieci. Często jest tak, że moje dzieci kochają jakiś temat i strasznie ich to interesuje (mnie czasem mniej 😉 ). Podam kilka przykładów: Pokemony, Minecraft, Star Wars, Superbohaterowie, historia, legendy i przygody. Zauważyłam na przykładzie mojego syna, Adama, że czytając tekst o czymś, co go bardzo interesuje i pasjonuje, chętnie sam sięga po książkę. O to mi właśnie chodzi: chcę rozbudzić w nim miłość do książek, potrzebę czytania, a nie tylko nakłonić do czytania “bo trzeba”. Gdy zaczęliśmy czytać wspólnie książkę “Afryka Kazika”, Adam nie mógł się doczekać, co stanie się w kolejnym rozdziale. Chciał go przeczytać, i wtedy zachęcałam go do samodzielnego przeczytania paragrafu lub całego rozdziału. Kilka razy się udało, bo CHCIAŁ się dowiedzieć, co będzie dalej. Kluczem do sukcesu jest moim zdaniem znalezienie lub stworzenie sytuacji kiedy dziecko czuje potrzebę, chce samodzielnie przeczytać dany tekst. Poczucie osiągnięcia sukcesu, które towarzyszy przeczytaniu tekstu dodaje motywacji do dalszych przygód czytelniczych. Pielęgnujmy te sukcesy i pomagajmy dzieciom rozwijać umiejętności czytelnicze w odpowiednim czasie. Nie zmuszajmy, nie krzyczmy, niech czytanie kojarzy się z przyjemnością, relaksem i sukcesem, wtedy dzieci będą czytać chętnie samodzielnie.

Polska kultura…

  Czy mogłabyś polecić kilka polskich książek dla dzieci, które nie tylko przyczynią się do doskonalenia języka polskiego, ale także do poznania polskiej kultury i polskiej „rzeczywistości” (społecznej, historycznej… ) ?  Każde dziecko jest inne i wyjątkowe, dlatego zachęcam wszystkich rodziców, żeby podążali za wyborami swoich dzieci. Gdy damy im wybór i możliwość decydowania o tym, co chcą czytać, sukces naszych wysiłków będzie na pewno bardziej długotrwały. Na przykładzie moich dzieci polecam kilka pozycji, które świetnie sprawdziły się w naszym domu: Afryka Kazika Łukasza Wierzbickiego – opowieść oparta na faktach o Polaku, który przejechał Afrykę na rowerze. Pełna przygód i niesamowitych zdarzeń, napisana prostym i zwięzłym językiem. Mój syn nie mógł się doczekać, kiedy przeczytamy następny rozdział i był bardzo smutny, gdy skończyliśmy ją czytać. Na szczęście są jeszcze kolejne książki tego autora, Dziadek i Niedźwiadek i Machiną przez Chiny. His secret power to książka typowo dwujęzyczna – część narracji prowadzona jest po angielsku, a część po polsku. Ten zabieg bardzo się moim dzieciom spodobał i chętnie słuchali opowieści o charyzmatycznym pierogu. Myślę, że znakomicie oddaje to specyfikę sytuacji w jakiej znajdują się moje dzieci. Większość świata jest „po angielsku”, a tylko niektórzy mówią po polsku. Książka ma też wspaniałe przesłanie, że dwujęzyczność to super moc, a to bardzo ważne, żeby zawsze to podkreślać. Słowniczek wyrazów po polsku napisanych w fonetycznej wymowie po angielsku również bardzo zainteresował moich chłopaków. Książeczki z serii Czytam sobie, obecnie czytamy poziom 3 – Mecz o wszystko i Apollo 11. Wspaniała seria, która bardzo dobrze sprawdza się w nauce czytania, bo poziom 1 dostosowany jest dla dzieci, które dopiero zaczynają przygodę z czytaniem. Wiem z doświadczenia i z oceny innych rodziców, że ta seria jest bardzo popularna u dzieci dwujęzycznych. W angielskiej szkole dzieci zawsze dostają małe książeczki do czytania w domu. Czasem mają tylko jeden wyraz, ale przeczytanie takiej książki samodzielnie, to dla dziecka niesamowity sukces i powód do dumy, a przy tym wyrabiamy nawyk regularnego czytania. Dlatego też warto zaopatrzyć się w cały zestaw i stopniowo czytać kolejne tytuły. Wszystkie książki są pięknie i mądrze napisane oraz zilustrowane.

Internetowa Księgarnia „Czytam i mówię po polsku”

  Na koniec kilka słów o księgarni internetowej „Czytam i mówię po polsku„, w której pracujesz. Na czym polega jej specyfika?  Księgarnia internetowa „Czytam i mówię po polsku” wspiera dzieci, rodziców i nauczycieli dzieci dwujęzycznych poza granicami Polski na drodze do dwujęzyczności. Dostarcza im wartościowe materiały edukacyjne do nauki języka polskiego jako obcego. W naszej ofercie znajdują się materiały specjalnie dobrane pod kątem specyficznych potrzeb dzieci dwujęzycznych. Nasze książki są przetestowane przez nauczycieli, rodziców i dzieci, dla których język polski jest językiem mniejszościowym. Zaufało nam ponad 200 polskich szkół sobotnich w Wielkiej Brytanii, w Europie i na świecie. Na podstawie ośmioletniego doświadczenia w pracy z polskimi szkołami, stworzyliśmy unikalną ofertę dla rodziców, którzy chcą wychowywać dzieci dwujęzycznie i dwukulturowo. Jesteśmy jedyną księgarnią w Wielkiej Brytanii specjalizującą się w produktach dla dzieci dwujęzycznych. Bardzo dziękuję Ci Izo za wspaniałą rozmowę i za podzielenie się z nami własnymi doświadczeniami, w których na pewno wiele mam się odnajdzie, podobnie jak ja. Czy czytacie dzieciom po polsku? W jaki sposób wybieracie dla nich książki? Które książki podobają się im najbardziej? Z góry dziękuję Wam za komentarze, pod artykułem. 🙂